در مورد مسئولیت اجتماعی بیشتر بدانید

دوره بلند مدت:

دوره جامع مسئولیت اجتماعی و توسعه پایدار با 9 سرفصل و تدریس چهار استاد باتجربه و خبره به صورت حضوری و مجازی از طریق سایت موسسه برگزار می شود.

درصورت علاقه به ثبت نام در دوره از طریق منوی “تماس باما” به ما اطلاع دهید.

مسئولیت اجتماعی بحث کاملاً جدیدی است که در مدیریت عملکرد شرکت ها و سازمان ها بسیار تاثیرگذار و موثر است.

دوره کوتاه مدت: موسسه به غیر از دوره بلند مدت ترمیک وبینارهای کوتاه مدت برا آشنایی اصول و مبانی و کلیات CSR برگزار می نماید، بزودی اطلاعیه های آن در صفحه اول سایت درج خواهد شد.

مقدمی و معرفی

امروزه ساختار جهان به گونه ای درهم تنیده شده که مقوله ای با عنوان زندگی سازمانی پایه و اساس هر مبحث و گفتاری است، بنا به گفته  ِال دَفت محقق در حوزه رفتار سازمانی: انسان از بدو تولد تا وفات با سازمان سروکار دارد، در سازمان بیمارستان به دنیا می آید، در سازمان کوچک تری به نام خانواده رشد می کند، در مدرسه آموزش ابتدایی و در دانشگاه آموزش عالی می بیند سپس در سازمان ارتش آموزش دفاعی و همگانی می بیند، در سازمان های اداری یا شرکتها یا بخش خصوصی شاغل می شود و در نهایت با مدیریت سازمان آرامستان ها دیده از جهان بسته و مدفون می شود. این چرخه یک تسلسل و دور ثابت است که به اَنحاء مختلف برای ما انسانها اتفاق می افتد. لذا سازمانهای امروزی خواه یا ناخواه شکل دهنده زندگی بشری هستند، پژوهشگران این مقوله را امروزه نظام شهروندی می نامند.

با این توضیح درمی یابیم که سازمانها در بوجود آوردن فرهنگ سازمانی و کنترل و انسجام بخشی آن دخیلند، لذا می کوشند سطح زندگی و رفاه جامعه را ارتقاء دهند. با این حال اگر همین سازمان ها فی نفسه نتوانند سهم خود را نسبت به حق اجتماعی ذینفعان که همان مسئولیت اجتماعی است اَدا کنند، زندگی بشری دچار مشکل می شود و دود این مشکل در گام اول به چشمان مدیران و حاکمان سازمانها خواهد رفت. بدینسان با پیشرفت صنعت و تکنولوژی بالطبع تغییرات ناپایدار محیط و اجتماع و تأثیرات سازمانها بر جامعه مورد توجه قرار گرفته است. از آنجائیکه گردانندگان‌ شرکتها، نهادها و ارگانها مدیران هستند و نظرات آنها أثرگذار است لذا توجه به اخلاق مدیران نیز مسئول بودن آنها در قبال جامعه تحت عنوان مسئولیت‌ اجتماعی مدیران مورد بحث سالهای اخیر بوده است.

مسئولیت اجتماعی چیست؟

به طور کلی، واژه ی مسئولیت اجتماعی شرکت ها به ظهور یک جنبش اشاره دارد که به دنبال وارد کردن فاکتورهای محیطی و اجتماعی در تصمیمات تجاری شرکت ها، استراتژی تجاری و حسابداری با هدف افزایش عملکرد اجتماعی و محیطی در کنار ابعاد اقتصادی است به گونه ای که برای واحد تجاری، جامعه و محیط مفید و سودمند باشد. (مک کینلی، 2008).

امروزه شرکت ها، خصوصاً آن هایی که در بازارهای جهانی فعالیت دارند، در حالی که حداکثر کردن ارزش سهامداران را دنبال می کنند، بیش از پیش مستلزم تعادل و توازن عناصر اجتماعی، اقتصادی و محیطی تجاری شان هستند. در هزاره ی جدید مسئولیت اجتماعی شرکت ها نقش و جایگاه برجسته و بالایی را در حوزه ی آکادمیک به دست آورده است. مقوله ی مسئولیت اجتماعی و محیطی در برخی از مستندات سیاسی و قانونی هم به وجود آمده و اهمیت روزافزونی در سطح بین المللی یافته است و مدیران شرکت ها با وظیفه ی پویا و چالش برانگیز برای به کارگیری استانداردهای اخلاقی اجتماعی برای مسئول بودن در قبال اعمال تجاری مواجه اند. (ویسر، 2006) در زمینه تهیه و تدوین استاندارهای جهانی برای  در این زمینه مارتین نیورایتر رئیس کمپانی CSR اتحادیه اروپا می گوید که پس از 10 سال تلاش و فعالیت به همراه سایر همکاران در CSR Group استانداری جهانی و مورد توافق 99 کشور در دنیا را تدوین نماید. مارتین معتقد است که CSR بیان کننده نحوه سودآوری شما نیست بلکه نشان دهنده مسیر و جهت سودآوری می باشد به بیان دیگر مسئولیت اجتماعی ابزار استراتژی مدیریتی است که نشان دهنده آثار مثبت و منفی شرکت بر منافع شما، جامعه و محیط زیست است.

بامطالعه فعالیت شرکتهای بزرگ بین المللی  مشاهده می شود که در قرن جدید، درک ملت ها از مسئولیت اجتماعی شرکت ها و نقش واحدهای تجاری در جامعه بسط یافته است و توسعه بین المللی قابل ملاحظه‌ای در جنبش مسئولیت اجتماعی شرکت ها در این قرن رخ داده و در سطح جهانی توجه به حقوق انسانی، اجتماعی و محیطی بسیار مورد توجه است. این توسعه در تکامل پژوهش های حوزه ی مسئولیت اجتماعی شرکت ها به وضوح قابل مشاهده و حتی ارتباط میان دولت و مسئولیت اجتماعی شرکت ها نیز مورد بررسی قرار گرفته است. 

چرا باید مفهوم مسئولیت اجتماعی را شناخت؟

در زندگی امروز ما از رسانه‌های جـمعی و افـراد بسیار می‌ شنویم که باید اشخاص اخلاق را رعایت نمایند. شرکتها به‌ مسئولیتهای‌ اجتماعی‌ خود‌ در قبال جامعه جامه عمل‌ بپوشانند‌. مطمئنا‌ شما تبلیغ برندهای مختلف را دیده اید، در قسمتهای‌ تبلیغاتی آن، که اهداف و کـارکردهای را شرکت تـبلیغ می‌نماید، در آن میان کلمه‌هایی چون مـسئولیت‌ اجـتماعی‌ افـراد‌ و جامعه‌ توجه شما را به خود جلب می‌نماید‌. راستی‌ معنا و مفهوم آنها چیست؟ چرا شرکتها، موسسات و دولت باید به مسئولیت‌ اجتماعی خود عمل نمایند؟ و اگر ایـن اقـدام را انـجام ندهند چه‌‌ اتفاقی‌ خواهد‌ افتاد.

 اخلاق و مسئولیت اجـتماعی مـوضوعی است که در پی‌ تضمین‌ دادن به نهادها، ادارات، ارگانها و شرکتها جهت حفظ ثبات و پایداری منافع خود در جامعه می باشد.

مـسئولیت‌ اجتماعی مانند فضای روشن ای می‌باشد که‌ همه یکدیگر را می‌بینند و درک بهتری نسبت به امور و فعالیتهای‌ یکدیگر‌ پیدا‌ می‌نمایند. از هـرج و مـرج و بـی‌نظمی در جامعه جلوگیری می‌نمایند و ضامن اقتصاد سالم‌ جامعه‌ سالم‌ است. در واقع مسئولیت اجتماعی‌ دستگاه ها‌ وجدان‌ آگاه آنها است که‌ عدول از آن صدمات بـسیاری را بـر بـدنه دستگاه و جامعه‌ای‌ که‌‌ در آن فعالیت می‌کند وارد می‌نمایند.

مسئوليت اجتماعي به معنای کلی به مسئولیت سازمان در قبال جامعه، افراد انساني، و محيطي اطلاق مي‌شود که سازمان در آن فعال است و اين مسئوليت از ملاحظات اقتصادي فراتر مي‌رود‌. در‌ تعريفي مـلموس‌تر: مسئوليت اجتماعي سازمان، فعاليت‌هايي است که پيش برندة منفعت اجتماعي بوده و فراتر از منافع سازمان و آن چيزي است که قانون شرکت را ملزم به رعايت آن مي‌کند‌. در واقع نوعی از عمل انسان دوستانه و تعهدی به جامعه است که جزء تکالیف نانوشته، ولی از مهم ترین وظایف سازمان است. 

شرکت‌ها‌ همانند‌ اعضا و شهروندان جامعه، به اين‌ درکـ‌ رسـيده‌‌اند‌ که آن‌ها توسط جامعه به وجود مي‌آيند و قوانين خود را از جامعه‌اي مي‌گيرند که در آن فعاليت مي‌کنند. آنها بايد نقش‌ و هدفشان‌ را‌ در کنار درک کامل از تأثيرات و مسئوليت‌هاي زيست‌محيطي‌ و اجتماعي‌ شکل دهند. اسکات (2007)

گروهي از نويسندگان مـسئوليت اجـتماعي را بدين صورت تعريف مي‌کنند : مسئوليت اجتماعي بدين مفهوم است‌ که‌ شرکت‌ها‌(نهادها و ادارات) نه تنها نسبت به سهامداران(صاحبان اصلی و حاکمان آن) که نسبت به همة گـروه‌هاي‌ سـازنده در جامعه، وظايفي دارند و بايد فـراتر از آن چـيزي که از طريق قانون و قرارداد اتحاديه توصيف شده‌ است‌، مسئوليت‌ اجتماعي خود را به عنوان تعهد مستمر واحد تجاري، با رعايت‌ موازين‌ اخلاقي، انجام دهند و در جـهت پيشـرفت اقتصادي جامعه عمل کـنند(اسـکات، 2007).

بنياد مديريت کيفيت اروپا‌ يا‌ EFQM‌ ، که بنيادي وابسته به اتحادية اروپاست، در مدل الگوي تعالي خود براي‌ سازمان‌ها‌، مسئوليت‌ اجتماعي شرکت‌ها را به عنوان يکي از ارزش‌هاي هشت‌گانة خود معرفي کرده است. همچنين‌، يکي‌ از‌ مـعيارهاي نـهگانة خود را براي ارزيابي شرکت‌ها، به اين امر اختصاص داده و هشت درصد‌ از‌ امتياز کل ارزيابي يک سازمان را براي اين معيار قائل شده است. توجه‌ مدل‌ EFQM‌ به مسئوليت اجتماعي شرکت‌ها و عدم توجه مدل مالکوم بالدريج اروپا و مـدل دمـينگ ژاپن به‌ اين امر، نشانة حساسيت‌هاي جامعة اروپايي نسبت به مسئوليت اجتماعي شرکت‌هاست.

نویسنده: سیدفضل الدین موسوی

معاونت پژوهش و افکارسنجی موسسه مشی فاخر